هفتهی پیش امید کردستانی و روث پاروت گزارش مالی سه ماههی دوم گوگل را ارائه کردند که نشان از بازگشت گوگل به روزهای اوج داشت؛ اما نقش امید کردستانی در این بهبود پس از بازگشتش به گوگل تا چه اندازه بوده است؟
امید کردستانی یکی از افرادی است که پیش از ترک گوگل در سال ۲۰۰۹ نقش تاثیرگذاری در موفقیت گوگل و تبدیل شدن آن به یک قدرت جهانی داشت. وی علاوه بر اینکه از نظر حرفهای یکی از زبدهترین افراد در درهی سیلیکون است، از نظر اخلاقی نیز مورد تحسین همه بوده و به اذعان بسیاری از دوستان و همکارانش یکی از دوست داشتنیترین افراد شاغل در دنیای فناوری است.
برای درک بهتر این موضوع بهتر است به سراغ افرادی برویم که سابقهی همکاری با مدیر ارشد کسب و کار گوگل را در کارنامه دارند. جف لویک از کارکنان پیشین گوگل، کردستانی را یک شخصیت مثبت عنوان کرده و وی را شخصی معرفی میکند که کاری نشدنی از نظرش وجود ندارد. مایک مککیو از نت اسکیپ کردستانی را شخصی توصیف میکند که زیر سوال بردن وی بسیار سخت بوده و حتی غیرممکن است. دنیس وودساید نیز که یکی از همکاران پیشین کردستانی در گوگل است، وی را یک رهبر خوب معرفی میکند. با نگاهی به تعاریف بسیاری از همکاران و افرادی که با کردستانی کار کردهاند، میتوان به روشنی دید که کردستانی شخصیت قابل اعتماد و عملگرا با چهرهی خندان است. با توجه به تعاریف صورت گرفته از طرف افرادی که در امور حرفهای با او از نزدیک آشنا شدهاند، صحت سخنان این افراد را تایید میکند.
پس از آنکه کردستانی در سال ۲۰۰۹ گوگل را ترک کرد، سال گذشته لری پیج، وی را به گوگل و به سمت قبلیش که خود کردستانی آن را در گوگل بنیان نهاده بود، بازگرداند. امید کردستانی از اکتبر سال گذشته کارش را رسما در گوگل آغاز کرد. گوگل در فاصلهی پنج سال از زمان خروج وی تغییرات بسیاری را به خود دیده بود. زمانی که کردستانی در گوگل مشغول به کار بود، درآمد این کمپانی رو به رشد بود، اما وی در زمان بازگشتش با یک کانال درآمدی رو به افول روبرو شد. گوگل سرمایهگذاریهای زیادی را در پروژههای نظیر لون و گوگل گلس انجام داده بود و همین امر صدای سرمایهگذاران و افراد حاضر در وال استریت را به آسمان برده بود. رفته رفته تیغ تیز انتقادات مدیریت گوگل را نشانه رفته بودند؛ منتقدان تیم رهبری گوگل را دلیل اصلی کمبود خلاقیت در این کمپانی میدانستند و پیشبینی میکردند که گوگل در حال تبدیل شدن به یک مایکروسافت دیگر است.
انتقادات زمانی بیش از پیش شدت گرفت که لری پیج به سراغ امید کردستانی رفت و وی را به عنوان مدیر ارشد کسب و کار به گوگل بازگرداند. کردستانی فردی بود که در زمانی که گوگل تنها توسط ۱۰ نفر مهندس اداره میشد، وارد این کمپانی شده بود؛ حال کردستانی کنترل همهی تجارت گوگل را در اختیار داشت. گوگل امروز تفاوت بسیاری با زمانی داشت که کردستانی آن را ترک کرد. غول جستجو هماکنون یک کمپانی بین المللی است که منابع مالی فراوانی را در اختیار دارد.
چند روز پیش، کردستانی به همراه روث پاروت، مدیر ارشد مالی گوگل گزارش مربوط به عملکرد مالی گوگل در سه ماههی دوم سال جاری میلادی را ارائه کردند که روزهای خوشی را برای گوگل و سهامدارانش نوید میداد. گوگل موفق شده تا در فصل دوم سال جاری میلادی درآمدی ۱۷.۷ میلیارد دلاری را به جیب بزند که سود خالص ۳.۹۳ میلیارد دلاری را برای این کمپانی به ارمغان آورده است. درآمد گوگل در سه ماههی دوم در مقایسه با مدت مشاه سال گذشته ۱۱ درصد و در مقایسه با فصل پیش ۳ درصد رشد کرده که روند رو به رشدی را نشان میدهد. بطور خلاصه گزارش مالی گوگل گویای افزایش فروش و کاهش هزینهها بود. در این بین بسیاری عملکرد پاروت را برای تغییرات در گوگل طی یک سال گذشته دلیل بازگشت غول جستجو به دوران خوب میدانند، اما افرادی که نزدیک به کمپانی هستند، امید کردستانی و اقدامات وی را عامل شکوفا شدن دوبارهی گوگل به عنوان دومین کمپانی پرارزش جهان عنوان میکنند.
وجود کردستانی به منزلهی رقم خوردن آیندهای متفاوت برای گوگل است. خوشرویی و مهربانی وی در تضاد کامل با اخلاق نیکش آرورا، مدیر ارشد کسب و کار پیشین گوگل است که سیاستهای بی رحمانهای را در پیش میگرفت.
یک گوگل متفاوت
به نظر شما گوگل در زمان نبود کردستانی چه میزان تغییر کرده است؟
در آوریل ۲۰۰۹ زمانی که کردستانی گوگل را ترک کرد، درآمد غول جستجو بالغ بر ۴.۱ میلیارد و هزینههای این کمپانی ۱.۵ میلیارد دلار بود. همچنین تعداد کارکنان اپل ۲۰٫۱۶۴ نفر بود. از آن زمان تاکنون درآمد و تعداد افراد شاغل در این کمپانی به بیش از سه برابر افزایش یافته است. هزینهها نیز از قافله عقب نمانده و به بیش از چهار برابر افزایش یافته است. زمانی که کردستانی گوگل را ترک کرد، اندروید کمتر از ۲ درصد از بازار گوشیهای هوشمند را در اختیار داشت، اما هم اکنون از هر پنج گوشی هوشمند چهار دستگاه مبتنی بر سیستم عامل گوگل است. در زمان خروج کردستانی خبری از گوگل کروم و پلی استور نبود. تجارت تبلیغات معنای امروزی خود را نداشت و گوگل کامیونهایی را برای حمل کالاهای مشتریانش مال خود نکرده بود؛ گوگل هنوز وارد حوزههایی نظیر ارائهی خدمات پهنای باند، سرویسهای بیسیم، گجتهای پوشیدنی، اینترنت اشیا، روباتیک و تولید انرژیهای سبز نشده بود.
زمانی که کردستانی در گوگل حضور نداشت، محصولاتی نظیر گوگل پلاس و گوگل گلس به بازار عرضه شده و با پایان گرفتن عمر کوتاهشان، از چرخهی تولید و توسعه خارج شدند.
نکتهای که امروز گوگل را بیش از پیش از دیروز آن متفاوت میکند، وجود رقبایی است که هر یک در انتظار یک اشتباه برای پیشی گرفتن هستند. برای مثال میتوان به آمازون، فیسبوک و خیل عظیم اپلیکیشنهای تبلیغاتی اشاره کرد. کمیسیون تجارت اروپا به شدت در حال نظارت بر عملکرد گوگل است و بسیاری از صنایع بزرگ از ورود این کمپانی چندین میلیارد دلاری به حوزهی فعالیتشان بیم دارند.
صحبت با افرادی که کردستانی را میشناسند، دو دلیل اصلی را برای بازگشتش به گوگل پررنگتر میکند؛ اول اینکه وی از جملهی افرادی است که لری پیج اعتماد زاید الوصفی به وی دارد، دوما امید کردستانی از روزهای ابتدایی پیشرفت گوگل در کنار این کمپانی بوده و از اینرو با DNA غول جستجو آشنا است. وی بیشتر به عنوان یک کارآفرین شناخته میشود که موفق شده تا در مقام رهبری قابلیتها و داشتههای گوگل را برای کسب درآمد در بازار به مشتریان ارائه کند.
گوگل در اولین سالهای پس از عرضهی عمومی سهام در بورس از نظر فروش و بازاریابی روزهای درخشانی را پشت سر میگذاشت. بازگشت کردستانی این امید را در دل بسیاری از کارکنان کمپانی زنده کرده که میتوانند دوباره به روزهای شیرین گذشته بازگردند.
دیو جیروآرد، مدیرعامل آپ استارت در خصوص امید کردستانی چنین میگوید:
امید کردستانی فردی است که وجودش در تار و پود گوگل گره خورده است. زمانی که با وی صحبت میکنید، گویا با روح گوگل به گفتگو میپردازید.
جف لویک یکی دیگر از کارکنان پیشین گوگل است که هماکنون در اسپاتیفای مشغول به کار است. وی امید کردستانی را روح گوگل خوانده است.
پیشرفت کردستانی
امید کردستانی در سال ۱۹۶۳ میلادی در تهران متولد شد. پدر وی مهندس و مادرش پرستار بود. کردستانی در ۱۴ سالگی یعنی در سال ۱۳۵۴ شمسی به همراه خانودهاش به بریتانیا مهاجرت میکند، اما پس از مدت کوتاهی وی به همراه خانوادهاش به آمریکا نقل مکان میکند.
یکی از مشخصههای اصلی کردستانی که بسیاری در اولین ملاقات با وی به آن توجه میکنند، لبخندی است که وی همیشه بر لب دارد. کردستانی در سال ۲۰۰۷ در سخنانی که در جشن فارغ التحصلی خود در جمع دانشجویان سن خوزه داشت، از خاطراتش در مورد مهاجرت گفت. وی به این موضوع اشاره کرد که در سالهای اولیه یکی از دوستان خانوداگی در رشتهی مهندسی دانشگاه سن خوزه تحصیل کرد و وی نیز به تبعیت همین راه را ادامه داد.
کردستانی پس از پنج سال کار در اچ پی به واسطهی روحیهی خستگی ناپذیرش راهی دانشکدهی تجارت استنفورد شد. وی سپس دو سال را در کمپانی Go سپری کرد. این کمپانی در زمینهی موبایل به فعالیت میپرداخت که بعدها دیگر اثری از آن باقی نماند.
امید کردستانی در سال ۱۹۹۵ کار در استارت آپ نوپایی را که مدل تجارت آن هنوز آزمایش خود را پس نداده بود، آغاز کرد. این استارت آپ همان نت اسکیپ معروف بود. وی در این کمپانی با توجه به روحیه خستگی ناپذیر و کار و تلاش فراوانش شناخته شد. یکی از مشاوران اصلی نت اسکیپ در خصوص کردستانی این چنین اظهار نظر میکند:
وی مملو از اعتماد به نفس بود، اما این موضوع غرور کاذبی را در وی ایجاد نمیکرد.
پس از آنکه در سال ۱۹۹۸ میلادی کمپانی AOL نت اسکیپ را به مالکیت خود در آورد، کردستانی این کمپانی را ترک کرد. سهامداران گوگل در آن زمان از دست اندرکاران و مدیران جوان آن خواستند تا افرادی را برای پیشبرد حوزههای تجاری و کسب و کار این کمپانی استخدام کنند. شریرام که در آن زمان یکی از حامیان اصلی گوگل بود، استخدام کردستانی را پیشنهاد داد. کردستانی به استخدام گوگل درآمده و در ازای فعالیت در این کمپانی ۲ درصد از سهام گوگل را نیز در اختیار گرفت که در آیندهی نه چندان دور تضمینی بر ثروتمند شدن این متخصص کاربلد بود. وی محصولات اولیهی تجاری گوگل نظیر AdSense و AdWords را برای عرضه در بازار جهانی آماده کرد.
بسیاری از کارکنان پیشین گوگل به این موضوع اشاره کردهاند که کردستانی موفق شده، چراکه وی توانسته تا روحیه و فرهنگ کار در گوگل را در کل تیم فروش اشاعه دهد. وی تیم فروش را متقاعد کرده تا مشتریان کوچک را نیز زیر نظر گرفته و خدمات گوگل را در اختیار این قشر نیز قرار دهند. کردستانی در دوران فعالیت اخیرش یکی از کارکنان ناشناختهی علی بابا را که در زمینهی تجارت الکترونیک فعالیت میکند، جذب گوگل کرد.
کردستانی همچنین سایر متخصصینی را که توانایی مدیریت تجارت بزرگ درهی سیلیکون را دارند، زیر نظر داشت که از جملهی آن میتوان به آرورا، شریل سندبرگ از فیسبوک و تیم آرمسترانگ از AOL اشاره کرد. آرمسترانگ در خصوص کردستانی این چنین اظهار نظر میکند:
امید یک مدیر با استعداد است. او یک انسان واقعی است. زمانی که با کردستانی به مصاحبه یا گفتکو میپردازید نیم ساعت اول گفتگو به صحبت کردن در مورد خانواده و دوستان میگذرد.
دانیل اِک، مدیرعامل اسپاتیفای که توصیهی کردستانی را پیش از بازگشت وی به گوگل داشته، در مورد این ایرانی-آمریکایی شاغل در گوگل چنین اظهار نظر کرده است:
امید کردستانی نسل جدیدی از بیل کمپل است که به عنوان یک تیم در پشت پرده، گوگل و اپل را به جایگاه کنونی رساندهاند.
کردستانی در میان سهامداران نیز از ارج و قرب فراوانی برخوردار است. مشخص نیست که این موقعیت تنها به دلیل مدیریت و بهبود وضعیت مالی کمپانی است یا دلایل دیگری وجود دارد که کردستانی را به گزینهی محبوب سهامداران تبدیل کرده است. یکی از دلایلی که میتوان برای توجیح محبوبیت کردستانی عنوان کرد، ثروتمند شدن این افراد پس از عرضهی عمومی سهام گوگل است. کردستانی در کنار اریک اشمیت، رئیس هیئت مدیرهی گوگل این امر مهم را به انجام رساندهاند که از اینرو به نظر میرسد خاطرات خوشی در ذهن سهامداران ماندگار شده است. با به دست آوردن ثروت و محبوبیت توسط سهامداران، کردستانی نزد افرادی نظیر لری پیج اعتماد فراوانی کسب کرده است.
اعتماد نزد کردستانی از اهمیت فوق العادهای برخوردار است. وی در سال ۲۰۰۹ در این مورد چنین اظهار نظر کرده است:
اولین کارکنان افرادی هستند که من اعتماد بیشتری به آنها دارم.
بازگشت به خانه
در جریان برگزاری کنفرانس توسعهدهندگان گوگل کردستانی دلیل خروج از گوگل را صرف وقت بیشتر با خانوادهاش عنوان کرده است. شاید از دست رفتن عزیزان را نیز باید در این امر دخیل دانست. دو ماه پیش از آنکه کردستانی گوگل را ترک کند، مایک هومر، رئیس وی در نت اسکیپ فوت کرد. هومر را باید علاوه بر رئیس، مربی و معلم کردستانی نیز خطاب کرد. وی کردستانی را در زمینههای مختلفی پیش از پذیرش شغل در گوگل راهنمایی کرد.
کردستانی اغلب در مورد مسائل شخصی با اصحاب رسانه صحبت خاصی نکرده و از گفتگو در این باره همیشه خودداری کرده است.
پس از آنکه کردستانی از گوگل خارج شده و به استراحت میپرداخت، باز هم میشد وی را هرچند کم اما هر از گاهی در درهی سیلیکون مشاهده کرد. او گاه گداری به دیدار لری پیج میرفت. از سال ۲۰۱۱ میلادی امید کردستانی به عنوان مشاور با استارت آپهای همکاری کرد که از میان آنها میتوان به GenapSys متعلق به یک ایرانی اشاره کرد که در زمینهی رشتههای DNA به فعالیت میپرداخت. کردستانی مدتی را نیز در اروپا سپری کرد، اما بیشتر اوقات میشد وی را با خودروی فراریش در خیابانهای درهی سیلیکون دید که به سمت ساختمان استارت آپ Klout میرفت. جو فرناندز، مدیر عامل Klout درخواستی را مبنی بر عضویت کردستانی در هیئت مدیره به وی پیشنهاد داد، ولی به بیان وی کردستانی بصورت مودبانه پیشنهاد وی را رد کرده است.
کردستانی بعدها به عضویت هیئت مدیرهی اسپاتیفای درآمد که همین موضوع سوژهی شایعاتی بود که حکایت از خرید اسپاتیفای توسط گوگل داشت. وی تنها دورهی کوتاهی در هیئت مدیرهی اسپاتیفای بود و پس از شرکت در یک جلسه لری پیج وی را به گوگل بازگرداند.
در جریان برگزاری کنفرانس مربوط به ارائهی گزارش مالی فصل دوم سال جاری، کردستانی آمار جدیدی را در بارهی افزایش تعداد کاربران یوتیوب ارائه داد که بیشتر این افزایش در ابزارهای موبایل بوده است. در حال حاضر گوگل وجود رقبای بزرگی را در پشت سر خود میبیند که از جملهی این رقبا میتوان به فیس بوک اشاره کرد که محتوای ویدیویی را نیز به همراه امکان تبلیغات روی گوشیهای هوشمند ارائه میکند.
باید به این نکته اشاره کرد که رقابت در مورد فروش تبلیغات بسیار شدت گرفته و دیگر گوگل تنها گزینهی قدرتمند برای خریداران نیست.
شاید بازار رقابتی امروز نیازمند افرادی نظیر نیکش آرورا باشد که با سیاستهای سختگیرانه و قاطع در قبال رقبا اقدام به جذب مشتریان به سمت گوگل میکرد. وی هماکنون در کمپانی SoftBank به کار مشغول است.
کردستانی رابطهی بسیار خوبی با شکرای کنونی گوگل دارد، اما وی باید روابط جدیدی را در صنایعی که گوگل اخیرا وارد آن شده یا در حال ورود است، ایجاد کند. از جملهی این موارد میتوان به خرده فروشی، خودروسازی، ارتباطات، پزشکی و هر زمینهی دیگری اشاره کرد که احتمالا گوگل وارد آنها خواهد شد.
یکی دیگر از چالشهای کردستانی، مدیریت تجارت کنونی گوگل است. با رشد گوگل، کردستانی و سپس آرورا بسیاری از وظایف مربوط به تجارت تبلیغات را به نمایندگان خود واگذار کردند. برای مثال بسیاری از مشتریان گوگل با نیل موهان، قائم مقام و مدیر تبلیغات غول جستجو سر و کار داشتند. حال آنکه موهان سودای خروج از گوگل را در سردارد. گوگل در بخش بازرگانی خود نیز با خروج متخصصانش دست و پنجه نرم میکند، چراکه سال گذشته دو تن از افراد کلیدی شاغل در این محل، کمپانی را ترک کردند.
تجارت تبلیغات در گوگل بر مبنای قوانین خاصی استوار است. مشتریان گوگل براساس وابستگی موضوعی تبلیغات، تعداد دفعات دیده شدن و کلیک کاربران با گوگل به مراودات مالی میپردازند و قراردادهای منعقد شده از فرآیند استاندارد رسانّها پیروی نمیکند. با در نظر گرفتن این سیاست و مردی که در پشت پرده این مدل را ایجاد کرده، میتوان رفتار و منش فصل آینده از حیات گوگل را توامند خواند.
