ابولا بیماری جدیدی نیست بلکه تاریخ پیدایش آن به سال 1976 بر می گردد. بیماری ویروسی ابولا (به انگلیسی: Ebola virus disease) یا تب هموراژیک ابولا (به انگلیسی: Ebola hemorrhagic fever) نوعی بیماری انسانی است که از ویروس ابولا ناشی می‌شود.
نام ویروس این بیماری از یکی از رودخانه‌های کشور زئیر، که امروزه جمهوری دموکراتیک کنگو نام دارد، گرفته شده است.
این بیماری برای اولین بار در کشور کنگو دیده شد. نشانه‌های این بیماری معمولاً دو روز تا سه هفته بعد از تماس با ویروس و به صورت تب، گلودرد، دردهای ماهیچه‌ای و سردرد ظاهر می‌شوند. معمولاً حالت تهوع، استفراغ و اسهال و همچنین کاهش عملکرد کبد و کلیه‌ها به دنبال این موارد می‌آیند. در این زمان، مبتلایان دچار خونریزی می‌شوند.
نخستین مورد ابتلا
در سال ۱۹۷۶ محفظه‌ای آبی‌رنگ حاوی نمونه‌های خون یک راهبه بلژیکی با نامه‌ای از یک پزشک در کینشاسا به شهر آنتورپ بلژیک فرستاده شد. پژوهشگران در بلژیک در بررسی این نمونه‌های خون با ویروسی با ساختار کرم‌مانند روبه‌رو شدند که تا آن زمان مشابهی نداشت. پس از آن، با سفر به قلب منطقه‌ای که این ویروس در آنجا شایع شده بود در یافتند که خون، استفراغ و اسهال بیماران، اصلی‌ترین منشاء انتقال ویروس است و روش‌هایی همچون محدود کردن بیماران و شناسایی افرادی که با آنها در تماس بودند برای جلوگیری از گسترش بیماری تعریف شدند.
عامل این بیماری و راه تشخیص آن
این ویروس از طریق تماس با خون یا مایعات بدن حیوان آلوده منتقل می‌شود. (که معمولاً شامل میمون‌ها و یا خفاش‌های میوه‌خوار هستند). انتقال بیماری از طریق هوا هنوز در محیط طبیعی به ثبت نرسیده است. دانشمندان بر این باورند که خفاش‌های میوه‌خوار بدون این که مبتلا به این بیماری شوند، می‌توانند ویروس آن را با خود حمل کنند و انتقال دهند. بازماندگان مذکر تقریباً تا دو ماه این بیماری را از طریق مایع منی انتقال می‌دهند. برای تشخیص این بیماری، معمولاً ابتدا بیماری‌های دیگر با نشانه‌های مشابه، همچون مالاریا،وبا و دیگر انواع تب‌های هموراژیک ویروسی از دایرهٔ تشخیص مستثنی و حذف می‌شوند. پزشکان برای تأیید تشخیص بیماری نمونه‌های خونی را برای یافتن پادتن‌ها و RNA ویروس و یا خودِ آن آزمایش می‌کنند.
پیشگیری
پیشگیری از این بیماری با کاهش گسترش آن از طریق میمون‌ها و خوک‌های آلوده به انسان صورت می‌گیرد. این کار را می‌توان با بررسی و معاینهٔ حیوانات برای یافتن موارد آلودگی انجام داد و در صورت شناسایی آنها را کُشت و جسدشان را نابود کرد. پختن گوشت به اندازهٔ مناسب و پوشیدن لباس‌های محافظتی هنگام تماس با گوشت نیز می‌تواند کمک‌کننده باشد و همچنین هنگام حضور در اطراف شخص مبتلا به این بیماری می‌توان لباس‌های محافظتی پوشید و بعد دست‌ها را شست. نمونهٔ مایعات و بافت‌های بدن افراد مبتلا به این بیماری بایستی با احتیاط ویژه حمل شود.
نشانه‌ها
گسترش ابولا از ۱۹۷۹ تا ۲۰۰۸ در آفریقا
علائم این بیماری شامل تب، اسهال شدید و استفراغ می‌باشد. بیمار ممکن است دچار خونریزی شود.
اولین و مهمترین علامت ابولا، همان تب بالای ۳۸٫۶ درجه می‌باشدکه‌متعاقب آن، فرد مبتلا به «سردرد شدید»، «دردهای عضلانی»، «ضعف شدید»، «اسهال»، «تهوع»، «درد شکم بخصوص در ناحیه معده»، «بی اشتهایی» می‌شود و در موارد شدید و پیشرفتهٔ آن، مبتلا به خونریزی گوارشی و پوستی نیز می‌گردد.
درمان، بهبودی و همه‌گیری شناسی
هیچ درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد؛ می‌توان برای کمک به افراد مبتلا به آن از آب‌درمانی خوراکی (نوشاندن آب‌های محتوی قند و نمک) یا مایعات وریدی استفاده کرد. این بیماری نرخ مرگ و میر بالایی دارد: اغلب باعث مرگ بین ۵۰ تا ۹۰ درصد مبتلایان می‌شود. از ۴ گونه ویروسی ابولا یک گونه تنها به یک ابتلای بدون علامت منجر می‌شود و به مرگ نیز منتهی نخواهد شد.[۹] بیماری ویروسی ابولا اولین بار در سودان و جمهوری دموکراتیک کنگو شناسایی شد. این بیماری معمولاً در مناطق گرمسیری کشورهای جنوب صحرای آفریقا شیوع پیدا می‌کند. از سال ۱۹۷۶ (که اولین مورد این بیماری شناسایی گردید)، تا سال ۲۰۱۳ کمتر از ۱۰۰۰ نفر در سال مبتلا شده‌اند. بزرگ‌ترین مورد شیوع این بیماری تاکنون مربوط به شیوع آن در غرب آفریقا در سال ۲۰۱۴ است که تاکنون ادامه داشته و مردم کشورهای گینه، سیرالئون، لیبریا و احتمالاً نیجریه به این بیماری مبتلا شده‌اند. تا ماه آگوست سال ۲۰۱۴ بیش از ۱۶۰۰ مورد ابتلا به این بیماری شناسایی شده است. تلاش‌ها برای تهیه کردن واکسن این بیماری ادامه دارد، اگرچه تاکنون هیچ واکسنی برای آن تهیه نشده است.
درمان
هیچ درمانی تا کنون (۲۰۱۴) برای بیماری ویروسی ابولا وجود ندارد. مراقبت‌های این بیماری شامل حفظ وضعیت طبیعی بدن، جلوگیری و تامین مایعات بدن، مقابله با کم آبی، مصرف داروهای ضد انعقاد خون در اوایل عفونت و جلوگیری از خونریزی، کلینیک درد، استفاده از آنتی بیوتیک و داروی ضد قارچ و کنترل سطح اکسیژن بدن و درمان عفونت‌های ثانویه.
پشتیبانی استاندارد
در حال حاضر درمان خاصی برای ابولا تایید نشده است. مراقبت‌های اولیه با درمان علائم بیماری و درمان آبرسانی بقا را بهبود می‌بخشد. آبرسانی از طریق دهان یا مسیر درون وریدی ممکن است. این اقدامات ممکن است شامل مدیریت درد، تهوع، تب و اضطراب باشد. محصولات خون مانند سلول‌های قرمز خون بسته بندی شده، پلاکت یا پلاسمای منجمد تازه نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند. سعی شده است که دیگر تنظیم کننده‌های انعقاد شامل هپارین باشند؛ در تلاش برای جلوگیری از انتشار انعقاد درون عروقی و فاکتورهای انعقادی برای کاهش خونریزی. داروهای آنتی مالاریا و آنتی بیوتیک اغلب قبل از تشخیص قطعی استفاده می‌شوند هرچند هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این داروها به درمان کمک می‌کنند. تعدادی از درمان‌های تجربی درحال مطالعه است. اگر مراقبت از بیمار در بیمارستان امکان‌پذیر نیست، سازمان بهداشت جهانی دارای دستورالعمل‌هایی برای مراقبت در خانه است که نسبتاً موفق بوده است. در این مواقع استفاده از حولهٔ خیس شده در محلول ضدعفونی کننده و اعمال کردن محلول ضدعفونی کننده روی لکه‌ها هنگام رفت و آمد مردم یا بدن‌های آلوده توصیه می‌شود. همچنین شستن دست‌ها با محلول ضدعفونی کننده و پوشاندن دهان و بینی با پارچه توصیه می‌شود.
