در آیندهای نه چندان دور غذای شما توسط یک چاپگر سه بعدی چاپ خواهد شد! بله درست شنیدهاید و این ایده اولیه با نام پروژه غذای پرورده (Edible Growth) توسط طراح اصلی آنکلوئه راتزروِلد (Chloe Rutzerveld) ارائه شده است که با همکاری شرکت تحقیقاتی TNO (سازمان تحقیقات کاربردی علمی هلند)، در آیندهوون هلند، دنبال میشود. این ایده در راستای پروژه «غذایی برای تفکر» طراحی شده و تا حدی در انتقاد از باور رایجی است که گفته میشود مواد غذایی حاصل از تکنولوژی و آزمایشگاهی ناسالم، غیرطبیعی و البته بدمزه هستند. “TNO” همراه انجمن تحقیقات مستقل با دیگر مراکز در سراسر جهان در کنار پروژهکلوئه راتزروِلد پیرامون مسائل مهمی از قبیل زبالههای مواد غذایی و مقدار تقاضا برای مواد غذایی بیشتر در جهان پروژههایی را دنبال میکند. لذا انگیزه و ایده این طراح جوان در ارتباط با ایجاد یک سیستم آشپزی هوشمند مورد توجه قرار گرفت و مورد حمایت این انجمن تحقیقاتی است.
Edible Growth– پروژه غذای پرورده که توسط چاپگر سه بعدی تهیه میشود، به عنوان فرمی از مواد غذایی تکنولوژیکی-آزمایشگاهی معرفی شده که طراح آن درصدد اثبات سلامت و رفع مشکلات مرتبط با تولید غذاهای آزمایشگاهی است. او میخواهد نشان دهد علیرغم استفاده از تکنولوژی در فرآیند تولید، «غذای پرورده» غذایی سالم، طبیعی و همچنین با طعمی قابل تحمل است. پروژهای که نسل جدیدی از مواد غذایی را به دنیا معرفی خواهد کرد و در آن گلچینی از روندهای طبیعی از قبیل تخمیر فتوسنتز هوشمندانه در کنار علم، تکنولوژی و حتی طراحی مدبهره میبرد و در اصل حاصل تلفیق سه مقوله غذای سالم، باغبانی پیشرفته و تکنولوژی چاپگر سه بعدی است.
ایده غذای پرورده هنوز در حد یک طرح مفهومی است و بر مبنای چاپ سه بعدی در حال پیشرفت است. این ایده شامل قالبی بیرونی است که از خمیر خاصی تهیه میشود. کلوئه راتزروِلد برای خمیر نمونه اولیه خود از آردی مخصوص استفاده کرد. خمیرهای دیگری همانند خمیر پیتزا نیز برای ساخت قالبها قابل استفاده هستند. این قالب با خاک خوراکی ساخته شده از آگار پر میشود، خاکی که با دانههای مختلف، اسپور قارچ و مخمرها مخلوط شده است. لایههای متعدد حاوی دانهها و قارچ که توسط فایل پرینتر سه بعدی تعریف شدهاند، به طور متوسط بعد از پنج روز شروع به جوانه زدن کرده و رشد میکنند. حاصل واکنشهای تخمیر و تشدید آن توسط تکنولوژی آزمایشگاهی، در بو، ظاهر و طعم غذای پرورده موثر است و بسته به سلیقه مصرفکننده میتواند کنترل شود. غذایی که سرشار از مواد مغذی غنی و طبیعی است.
کلوئه راتزروِلد در مصاحبه خود میگوید: «هدفم برای استفاده از این فناوری مواد غذایی جدید معرفی یک راه مفید برای ایجاد مواد غذایی غنی طبیعی، سالم، پایدار همراه با مواد مغذی است که با روشهای سنتی تولید نمیشود و ما با کمک تکنولوژی محیط مناسب برای پرورش آن ایجاد میکنیم. با غذای پرورده بسیاری از مراحل غیر ضروری از زنجیره غذایی ناپدید میشوند. کاهش زبالههای مواد غذایی دیگر نتیجه مستقیم این پروژه است. اتلاف انرژی، وقت مواد غذایی و کاهش انتشار گاز گلخانهای “CO2” از دیگر نتایج آن است که سازگاری بیشتری با حفظ محیط زیست دارد. علاوه بر این به مصرفکنندگان این انتخاب را میدهد که چه موادی را وارد بدن خود کنند و اینکه چه زمانی این ماده غذایی مصرف شود، ظاهر ظرف چگونه باشد و یا میزان رشد گیاهان و قارچها چه مقداری باشد نیز بسته به میل افراد مصرفکننده دارد.
از دیگر وجوه مثبت این پروژه غذایی، رونق باغبانی خانگی است. هر فردی در مناطق شهری بدون استفاده از آب و خاک میتواند مواد غذایی خود را تنها با استفاده از تکنولوژی چاپ سه بعدی تهیه کند. حرکتی که چه بسا به انقلابی در زمینه رشد آگاهیهای زیست محیطی منجر شود و حاصل آن بازگشت کشاورزی از صنعتی به منطقهای و خانگی باشد. پرهیز از مصرف مواد نگهدارنده غذایی از دیگر فواید این تکنولوژی است که هم صدمات ناشی از عوارض مصرف مواد غذایی کنسروی را کاهش میدهد، هم از مصرف بیمورد منابع جلوگیری میکند. البته نباید فراموش کرد تقاضا برای حمل و نقل از راه دور و سایر فعالیتهایی که با کاهش منابعی مانند آب و سوخت های فسیلی مرتبط هستند، به شدت کاهش مییابد.
در حالی که طراح «غذای پرورده» در مسیر خوشمزهسازی غذاهای خود در مقیاس گستردهتر به تحقیقات ادامه میدهد، به تازگی، شرکت فرانسوی،نستله نیز اعلام کرد که در حال کار بر نسخههای به ظاهر پیچیده تر از “REPLICATOR” است که با عنوان «مرد آهنین» در دست اقدام است و در طول پنج تا ۱۰ سال آینده نتایج آن منتشر خواهد شد لذا تا آن زمان با توجه به دستاوردهای سریع پروژه غذایی “Edible Growth” ، پیشبینی میشود غذاهای سالم ، نسبتا جذاب و به مراتب کمتر «علمی تخیلی» کلوئه راتزروِلد بازار خود را یافته باشند.
همانگونه که اشاره شد این طرح مفهومی بوده و هنوز نیازمند چندین سال زمان برای تحقیقات و بررسیهای بیشتر پیرامون فناوری جدید تکنولوژیکی و البته مباحث مرتبط با سلامت مواد غذایی است. اما در این شکی نیست که این نوع روش تولید غذایی صرفنظر از تمامی این مراحل در مقیاس گستردهتر، الهامبخش ایدههای دیگری خواهد بود و به زودی جای خود را به عنوان پدیدهای نوظهور و جالب توجه در منازل باز خواهد کرد.
