کچل است، خندههایش زیادی بلند است، چهار فرزند دارد و بیش از ۳۴ میلیارد دلار ثروت. جف بیزُس را بیش از هر کس با استیو جابز (۱۹۵۵- ۲۰۱۱) بنیانگذار اپل مقایسه میکنند. غیر از این که هر دو با پدرهای بیولوژیک (خونی) خود بزرگ نشدند هر دو درباره مشتریان محصولاتشان وسواس دارند. اگر جابز محصولی میساخت که میدانست مردم آن را در آینده میخواهند، جف بیزُس نیازهای حال مشتریان را در نظر میگیرد و میخواهد آن را در اولین فرصت برآورده کند.
بزرگ فکر کنید!
بعد از معرفی آیفون برخی گفتند: اپل، تلفن را دوباره اختراع کرد، تقریبا چنین چیزی درباره جف بیزُس و شرکت آمازون هم صدق میکند: آمازون خرید کردن را دوباره اختراع کرده است، حداقل خرید آنلاین را. ایدههایی چون خواندن نظرات مصرفکنندگان قبلی درباره محصولات پیش از خریدشان، یا سفارش آنلاین محصولات و دریافتشان در همان روز همه اختراعات آمازون و تیم خلاق جف بیزُس هستند. آنطور که ریک دلزل، دست راست او در آمازون، میگوید مهمترین جمله در آمازون این است: بزرگ فکر کنید!
تولد، تحصیل و کار
در سال ۱۹۴۰ به دنیا آمده است. زندگی پدر و مادرش بعد از تولد او دوام چندان نداشت و او با مادرش و پدرخواندهاش که یک مهاجر کوبایی است بزرگ شده است. نام خانوادگی او یعنی بیزُس ( اینطور خوانده میشود: BAY-Zohs) هم از پدرخواندهاش میآید. جف در ایالت نیومکزیکو به دنیا آمد، بعد از ازدواج دوباره مادرش به تگزاس رفت و بعد هم به ایالت فلوریدا. وقتی بچه بود میخواست فضانورد شود یا فیزیکدان، از جاروبرقی که قرار بود هاورکرافت شود تا چتری که میخواست از ان اجاق خورشیدی بسازد کمتر اسبابی در خانه ازش سالم مانده بود. محل همه این آزمایشها گاراژ خانه پدربزرگش بود.
برای تحصیل به دانشگاه پرنیستون رفت، تا علوم کامپیوتر و مهندسی برق بخواند. بعد از فارغالتحصیلی مثل خیلی از همشاگردیهایش به نیویورک رفت و در والاستریت که آن روزها به متخصصین علوم کامپیوتر نیاز داشت کار گرفت. سالهای آغازین ظهور اینترنت بود و جف هم مانند بسیاری از همکارانش با این مفهوم غریب دست و پنچه نرم میکرد. سرانجام جف تصمیماش را گرفت کار کردن برای دیگران آنی نبود که میخواست. او به دنبال اجرایی کردن رویاهای خود بود.
آبراکادابرا یا آمازون؟
برای ساختن شرکت خودش ایده میخواست و پول، و البته تحقیق و پشتکار. ایدهاش ساده بود استفاده از اینترنت برای فروش محصولات مختلف، البته فروش اینترنتی پیشتر وجود داشت و بسیاری از محصولات را میشد از طریق اینترنت خرید، اما از میان همه محصولات کتاب نظر او را جلب کرد. کتاب محصولی بود که به دلیل عدم امکان تهیه کاتالوگ کامل از همه عنوانها کسی به سراغ فروش آن نرفته بود.
پول چه میشد؟ بخش عمده پول را از پدر و مادرش گرفت. مادر و پدرخوانده جف ایمان زیادی به او و برنامههایش داشتند در حدی که حاضر شدند اندوختهشان برای بازنشستگی را در اختیار او قرار دهند تا شرکتاش را بسازد. اعتمادی که آنها را هم میلیاردر کرد. جف میگوید شانس موفقیت من با توجه به اطلاعات و آمار حدود ده درصد بود اما چون خیلی به خودم مطمئن بودم به پدر و مادرم گفتم احتمال شکست شما هفتاد درصد است، ولی آنها پولشان را به من دادند که البته انتخاب درستی هم بود.
جف از کارش استعفا داد با همسرش مککنزی سوار ماشین شد و از نیویورک تا ایالت واشنگتن در غرب آمریکا را رانندگی کرد. در مسیر با یک وکیل در سیاتل تماس گرفت و کارش را وقتی به سیاتل رسید شروع کرد. اول اسم شرکتش را آبراکادابرا (Abracadabra) گذاشت. بله! آبراکادابرا! که البته خیلی زود معلوم شد انتخاب بدی است چون کسی از عهده تلفظش برنمیآمد. بعد از سه ماه اسم شرکت به آمازون دا کام تغییر کرد و این آغاز آنچه بود که به غول خردهفروشی آنلاین تبدیل شد.
گاراژ و باز هم گاراژ!
مثل خیلی از کارآفرینان حوزه دیجتال از گاراژ خانهاش در سیاتل مرکز ایالت واشنگتن شروع کرد. یکی از مشکلاتی که جف با آن در ماههای اول دست به گریبان بود، نبود پرییز برق کافی برای کامیپوترها بود. برای همین از سراسر خانه سیمهای رابطی برای کامیپوترهای اتاق کار میآورد اما امکان استفاده همزمان از جاروبرقی نبود. جف میگوید ماه اول یک زنگ نصب کردیم که بعد از هر سفارش یک بار به صدا درآمد، اولش خیلی ذوقزده بودیم اما خوشبختانه بعد از کمتر از یک ماه اینقدر سفارش داشتم که مجبور شدیم از شر این زنگ خلاص بشویم.
واشنگتن پست
جف بیزُس که از فروش کتاب آنلاین شروع کرد، حالا در آمازون تقریبا همه چیز میفروشد. در سال ۲۰۱۳ پرتیراژترین روزنامه پایتخت آمریکا یعنی روزنامه قدیمی و معروف «واشنگتن پست» را در ازای مبلغ ۲۵۰ میلیون دلار (معادل کمی بیش از یک درصد ثروتش در سال ۲۰۱۳) خرید. البته او اعلام کرد بنا ندارد در تیم مدیریت و سردبیری روزنامه تغییراتی را ایجاد کند چرا که آنها بیشتر از او با دنیای خبر آشنا هستند.
پاورپوینت تعطیل!
وارن بافتُ سرمایهدار و ثروتمند مشهور آمریکایی جف بیزُس را تواناترین مدیرعامل آمریکا میخواند. تاکید بیزُس همیشه روی دو عامل اساسی بوده است. تمرکز صد درصدی روی مشتریان به جای رقبا و بلندمدتاندیشی. جف بیزُس میگوید همیشه دو نوع سرمایهگذاری هست بلندمدت و کوتاهمدت. همکاران جف میگویند او هفت سال را دوره مناسبی برای برنامهریزی میداند، اختراع و ابتکار را عامل پیشرفت میداند و مسیر ابتکار را آزمایش میداند. البته همه آزمایشها موفق نیستند اما تا آنجا که درسی برای آموختن داشته باشند ضرر نکردهایم.
با پاورپوینت دشمن است. جف بیزُس استفاده از پاورپوینت را در آمازون قدغن کرده است. او معتقد است این ابزار به دلیل ارائه تفکرات در چند نکته ساده، معمولا پروسه تفکر همه جانبه را تعطیل میکند. کارمندان آمازون نوشتههایشان را باید در حداکثر شش صفحه به صورت کامل بنویسند و آن را برای سایر اعضای شرکتکننده در جلسات میفرستند و از آنها میخواهند که آن را در اول جلسات بخوانند.
سراشیبی بعد از بحران سال ۲۰۰۰
بیزُس بعد از ترکیدن حباب داتکام و طوفان بحران اقتصادی که شرکتهای تکنولوژیکی را درنوردید، در اداره آمازون با مشکلاتی مواجه شد اما سرانجام با تعدیل ۱۳۰۰ نفر از کارکنان و بستن چند انبار بزرگ و تغییراتی در محصولات شرکت از این بحران خارج شد و رشد آمازون با وقفهای کوتاه از سر گرفته شد. امروز جف بیزُس مدیرعامل و بنیانگذار آمازون با بیش از ۳۴ میلیارد دلار ثروت در رده پانزدهمین ثروتمند دنیا ایستاده است. حقوق کارمندان آمازون در نسبت با سایر کمپانیهای تکنولوژیکی زیاد نیست اما بر اساس عملکرد آنان معمولا پاداش خوبی میگیرند.